Οι λέξεις περιγράφουν δύσκολα την αξία του ελαιόλαδου. Η οσμή, η γεύση και το χρώμα του είναι δώρα στις ανθρώπινες αισθήσεις. Το δέλεαρ. Οι ουσίες που περιέχει είναι δώρα στον ανθρώπινο οργανισμό. Το ελαιόλαδο βρίσκεται στο τραπέζι μας πολλούς αιώνες, αλλά ακόμη και σήμερα γίνονται γνωστές νέες πτυχές της προσφοράς του στην υγεία.
Ομάδα Ελλήνων επιστημόνων, υπό τον καθηγητή Καρδιολογίας κ. Δημήτρη Κρεμαστινό, έχουν επιβεβαιώσει τον καθοριστικό ρόλο της ουσίας «ελευρωπαΐνη», η οποία περιέχεται στον καρπό και στα φύλλα της ελιάς.
«Κάθε φυτικό λάδι, από οποιοδήποτε φυτό κι αν προέρχεται, περιέχει συστατικά τα οποία χαρακτηρίζονται ιατρικά ως αντιοξειδωτικές ουσίες», σημειώνει ο κ. Κρεμαστινός, για να εξηγήσει: «Είναι ουσίες οι οποίες αντιστρατεύονται την καταστροφή της αρτηρίας εσωτερικά, πολεμούν δηλαδή την αθηροσκλήρυνση. Αν αυτό το επεκτείνουμε, σημαίνει ότι ελαττώνουν τα εγκεφαλικά και καρδιακά επεισόδια».
Σύμφωνα με τον καθηγητή, το ελαιόλαδο συμπληρώνει τον οργανισμό από πλευράς θερμίδων, ρίχνοντας τη χοληστερίνη, περισσότερο από άλλες φυτικές στερόλες που περιέχονται στα τρόφιμα. Προσθέτει, όμως, θερμίδες και μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία.
Η απομόνωση, λοιπόν, των ουσιών, τις οποίες μπορεί κανείς να λαμβάνει χωρίς να αυξάνει το βάρος του, είναι σημαντική. Οι μελέτες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια από την πανεπιστημιακή ομάδα του νοσοκομείου «Αττικόν», οδήγησαν στην απομόνωση από την ελιά μίας ουσίας η οποία λέγεται «ελευρωπαΐνη».
Χωρίς να αυξάνει το σωματικό βάρος -τονίζει ο κ. Κρεμαστινός- δίνει πολλαπλάσια δύναμη απ' ό,τι το ίδιο το ελαιόλαδο. Πρέπει να καταναλώσεις πολύ μεγάλη ποσότητα ελαιόλαδου προκειμένου να έχεις το ίδιο αποτέλεσμα που έχεις με δύο γραμμάρια της συγκεκριμένης ουσίας.
Στα πειραματόζωα που χρησιμοποιήθηκε έδειξε ότι προστατεύει σημαντικά. Ενα πειραματόζωο που λάμβανε τη συγκεκριμένη ουσία και του προκαλούσαμε πειραματικό έμφραγμα, η ένταση του εμφράγματος ήταν το ένα τρίτο της έντασης που προκαλούνταν σε άλλο πειραματόζωο που δεν λάμβανε την ουσία.
Με απλά λόγια, η ουσία προστατεύει τις αρτηρίες από το να πάθουν έμφραγμα και αν εκδηλωθεί έμφραγμα, δημιουργούνται συνθήκες προετοιμασίας του μυοκαρδίου να -υποδεχθεί- το έμφραγμα (precondi-tioning). Έτσι, καταστρέφεται ένα μικρότερο μέρος της καρδιάς, ακόμη κι αν εκδηλωθεί έμφραγμα.
Η «ελευρωπαΐνη», που περιέχεται στην ίδια την ελιά, αλλά κυρίως στα φύλλα και στο κουκούτσι της, δημιουργεί αυτό το αναμφισβήτητο πλεονέκτημα. Οι μελέτες αυτές έχουν κριθεί και δημοσιευθεί σε μεγάλα διεθνή επιστημονικά περιοδικά και αναμένεται και η τρίτη φάση των δοκιμών στον άνθρωπο.
Λιπαρά οξέα
Δώρο... από καρδιάς
«Ασπίδα» για την καρδιά είναι τα λιπαρά οξέα που περιέχονται στο ελαιόλαδο. Το λινελαϊκό και το αμλινολενικό είναι απαραίτητα στον ανθρώπινο οργανισμό και δεν μπορούν να βιοσυντεθούν από τον άνθρωπο. Συμβάλλουν στη βιοσύνθεση σειράς ουσιών (προσταγλαδίνες, προστακυκλίνες, θρομβοξάνες), η παρουσία των οποίων μειώνει τον κίνδυνο παθήσεων του καρδιαγγειακού. Η υψηλή βιολογική αξία του ελαιόλαδου αποδίδεται στην καλή σχέση των κορεσμένων και των μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, μεταξύ της βιταμίνης Ε και των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, και στην παρουσία φυσικών αντιοξειδωτικών ουσιών.
ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΟΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ
Γνωστά από την αρχαιότητα τα οφέλη στην υγεία
Το ελαιόλαδο χρησιμοποιήθηκε από την αρχαιότητα ως θρεπτικό συστατικό, φάρμακο, φορέας φαρμάκων και καλλυντικό.
Πριν από έναν αιώνα, διαπιστώθηκε ότι η προσθήκη ελαιολάδου στο γεύμα βοηθά στη μείωση των γαστρικών υγρών, μειώνει τη δυσπεψία, ενώ μειώνει και τον πόνο όταν χορηγείται μαζί με χυμό από πορτοκάλι.
Νεότερες μελέτες έχουν δείξει τη θεραπευτική του δράση στο έλκος του δωδεκαδακτύλου και στη βελτίωση της κινητικότητας του παχέος εντέρου. Η αντικατάσταση στο διαιτολόγιο του ζωικού λίπους με ελαιόλαδο, μειώνει κατά 33,4% τα περιστατικά έλκους.
Από πολύ παλαιά, το ελαιόλαδο χρησιμοποιήθηκε σε τοπικές εφαρμογές κατά των παθήσεων του δέρματος, με ικανοποιητικά αποτελέσματα. Η δράση του αυτή αποδίδεται στη βιταμίνη Ε. Ελληνικές μελέτες της δεκαετίας του '80, έδειξαν ότι το ελαιόλαδο μπορεί να προλάβει ορισμένες ασθένειες του ήπατος και παρουσιάζει αξιόλογη ευεργετική δράση στη θεραπεία του διαβήτη. Εξαιτίας της μεγάλης του περιεκτικότητας σε μονοακόρεστο ελαϊκό οξύ, προστατεύει τον οργανισμό από τη δημιουργία θρομβώσεων.
Επιδρά ευνοϊκά και στην ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος, στη δομή των οστών, του εγκεφάλου, του αγγειακού συστήματος και στην κανονική ανάπτυξη των παιδιών.
ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ
«Καιρός να δείξουμε τη διατροφική μας ανωτερότητα με τη μεσογειακή δίαιτα»
Η μεσογειακή διατροφή αποτελεί το πρότυπο μοντέλο διεθνώς. Σειρά ερευνών έχει δείξει ότι υιοθετώντας τη συγκεκριμένη διατροφή, επιτυγχάνεται πρόληψη κατά διαφόρων παθήσεων και μακροζωία.
Το ελαιόλαδο αποτελεί τον πυρήνα της μεσογειακής δίαιτας, σημειώνει ο κλινικός διαιτολόγος - διατροφολόγος κ. Αναστάσιος Παπαλαζάρου.
Η προσφορά του στη διατροφή ?τονίζει? είναι σημαντική, καθώς η περιεκτικότητα της ελιάς σε μονοακόρεστα, βιταμίνη Ε και άλλα αντιοξειδωτικά την καθιστούν τροφή υψηλότατης θρεπτικής αξίας.
Η αξία της έχει διαπιστωθεί, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη πολλές επιστημονικές μελέτες διεθνώς, προκειμένου να αναδειχθούν κι άλλες πτυχές της:
«Κάθε νέα έρευνα, δεν είναι τίποτε παραπάνω από ένα απλό λιθαράκι στην τεράστια αξία του ελαιόλαδου, άρα και της μεσογειακής δίαιτας.
Χαρακτηριστικά
Με αυτά τα δεδομένα, είναι καιρός να δείξουμε ως λαός τη διατροφική μας ανωτερότητα, υιοθετώντας τη μεσογειακή δίαιτα και απομακρύνοντας τα δυτικά πρότυπα διατροφής». Σύμφωνα με τον κ. Παπαλαζάρου, τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του ελαιόλαδου (οσμή, γεύση, χρώμα) σχετίζονται με την παρουσία περισσότερων από 30 φαινολικών ενώσεων, με βασικότερες την ελευρωπαΐνη, την υδροξυτυρουσόλη και την τυρουσόλη.
Οι ενώσεις αυτές παρουσιάζουν ισχυρή αντιοξειδωτική, αντιθρομβωτική και αντιβακτηριδιακή δράση, ανάγοντας το ελαιόλαδο σε κάτι παραπάνω από ένα απλό τρόφιμο.
Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η ελευρωπαΐνη αυξάνει την κινητικότητα ενός ενζύμου (πεπσίνη), το οποίο προκαλεί την πέψη της πρωτεΐνης. Ο κ. Παπαλαζάρου εξηγεί τι σημαίνει πρακτικά αυτό: Η πρωτεΐνη της φέτας στην παραδοσιακή χωριάτικη σαλάτα μεταβολίζεται καλύτερα με την παρουσία του ελαιόλαδου.
Ενδεδειγμένη είναι η προσθήκη ελαιόλαδου σε σαλάτες με τόνο, κοτόπουλο και άλλες πρωτεϊνούχες πηγές.
Το ελαιόλαδο αντέχει περισσότερο στις υψηλές θερμοκρασίες από ό,τι τα σπορέλαια και συνεπώς πρέπει να προτιμάται και στο μαγείρεμα.
Αν τα αποτελέσματα της έρευνας των Ιταλών ερευνητών επιβεβαιωθούν, τότε ψήνοντας ή τηγανίζοντας μια μπριζόλα, δημιουργούμε τις καλύτερες προϋποθέσεις για το πεπτικό μας να υποδεχτεί, να διασπάσει και να απορροφήσει τις πρωτεΐνες του γεύματος.
Τηγανίζοντας με ελαιόλαδο μια μπριζόλα μεταφέρονται στο τρόφιμο συστατικά του μέσου παρασκευής.
Με άλλα λόγια, η τηγανητή μπριζόλα περιέχει περισσότερα αντιοξειδωτικά συστατικά από την ψητή και έχει τις καταλληλότερες προϋποθέσεις για να μεταβολιστεί καλύτερα.
ΤΕΡΑΣΤΙΑ Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ
Πρώτο σε προτίμηση το ελληνικό ελαιόλαδο
Από την αρχαιότητα είναι γνωστή η ευεργετική δράση του ελαιόλαδου στον ανθρώπινο οργανισμό.
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ), ελαιόλαδο χαρακτηρίζεται το έλαιο που λαμβάνεται από τον καρπό της ελιάς της ευρωπαϊκής (olea europea), με μέσα αποκλειστικά μηχανικά και μεθόδους ή επεξεργασίες οπωσδήποτε φυσικές και σε θερμοκρασίες που δεν προκαλούν αλλοίωσή του.
Χαρακτηριστικό της αξίας που έχει ως προϊόν είναι ότι το 80% της παραγόμενης ποσότητας καταναλώνεται στις χώρες όπου παράγεται.
Σε αυτό συντελεί η μακραίωνη συνήθεια στα ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του και η αποδοχή της υψηλής διαιτητικής του αξίας. Η Ελλάδα είναι η τρίτη παγκοσμίως σε παραγωγή ελαιόλαδου, καλύπτοντας περίπου το 16% της παραγωγής, ενώ το ελληνικό ελαιόλαδο έχει τη μεγαλύτερη κατανάλωση διεθνώς.
Το ελαιόλαδο είναι ένα από τα φυτικά έλαια τα οποία μπορούν να καταναλωθούν αμέσως μετά την παραλαβή τους, χωρίς καμία επεξεργασία.
Στη μορφή αυτή, εξάλλου, διατηρεί τα σπουδαία συστατικά του. Η αφομοίωσή του από τον ανθρώπινο οργανισμό είναι πολύ μεγάλη (σχεδόν ιδανική) και -σύμφωνα με μελέτες- μπορεί να φτάσει στο 98%. Η υψηλή του αφομοίωση διευκολύνει την απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών, τις οποίες περιέχει.
Μελέτες έχουν δείξει ότι βοηθά και στην πέψη άλλων λιπαρών υλών, διευκολύνοντας τις εκκρίσεις του πεπτικού συστήματος και της χολής και διεγείροντας το ένζυμο παγκρεατική λιπάση.
Το ελαιόλαδο ευνοεί, επίσης, τον μεταβολισμό της ενδογενούς χοληστερόλης.
Οι καλές του πεπτικές ιδιότητες αποδίδονται στην εξισορροπημένη χημική του σύνθεση και στις καλές οργανοληπτικές ικανότητες.
