Σάββατο 25 Δεκεμβρίου 2010

Ο Αη Βασίλης: Μια χριστουγεννιάτικη ιστορία

Ο Άη Βασίλης έρχεται κάθε χρόνο για 
να ζεστάνει περισσότερο τις καρδιές όλων μας και λιγότερο για να μοιράσει υλικά αγαθά. Πως όμως έκανε την εμφάνισή του και πως ο άγιος των Χριστιανών, Επίσκοπος Νικόλαος έγινε ο γλυκός ασπρομάλης που περιμένουν κάθε χρόνο τα παιδιά.
 
Οι πρώτοι Ευρωπαίοι που φτάνουν στον τότε Νέο Κόσμο, ήταν εκείνοι που έφεραν τον Άγιο Νικόλαο. Οι Βίκινγκς είχαν αφιερωμένο τον καθεδρικό τους ναό στη Γροιλανδία σε συτόν ενώ και ο Κολόμβος στο πρώτο του ταξίδι έδωσε το όνομα του αγίου σε ένα λιμάνι της Αιτής στις 6 Δεκέμβρη του 1492. Μάλιστα, στη Φλόριντα οι Ισπανοί ονόμασαν έναν πρώτο οικισμό St. Nicolas Ferry, γνωστό και με το όνομα Jacksonville.

Ο Άγιος Νικόλαος ωστόσο πέρασε δύσκολες στιγμές κατά τον 16ο αιώνα στα πλαίσια της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης που λάμβανε χώρα εκείνη την περίοδο, καθώς δεν έβλεπαν με καλό μάτι τους αγίους. Παρά το γεγονός ότι έγιναν προσπάθειες από τα θρησκευτικά συμφέροντα να εξαλείψουν τα έθιμα που σχετίζονταν με εκείνον ποτέ δεν κατάφεραν να επιτύχουν κάτι μακροπρόθεσμα εκτός ίσως από την Αγγλία όπου υπήρχε μεγάλη αλλαγή στις θρησκευτικές παραδόσεις. Καθώς, ο απλός λαός αγαπούσε τη φιγούρα του Αγίου Νικολάου, η φήμη του διατηρήθηκε στην Ευρώπη όσο οι άνθρωποι έβαζαν φιστίκια, μήλα και γλυκά στα παπούτσια δίπλα από τα κρεβάτια στα περβάζια και στο τζάκι.
 
Οι πρώτοι άποικοι Πουριτανοί και προτεστάντες μεταρρυθμιστές δεν μετέφεραν την παράδοση του Αγίου Νικολάου στο Νέο Κόσμο, ενώ ακόμα και εκείνοι που υποστηρίζουν ότι οι Ολλανδοί είναι εκείνοι που μετέφεραν την παράδοση του Αγίου Νικολάου στο Νέο Άμστερνταμ, οι μελετητές τους διαψεύδουν καθώς υπάρχουν πενιχρά στοιχεία για κάτι τέτοιο. Οι Γερμανοί ωστόσο κάτοικοι της Πενσυλβάνια κράτησαν το έθιμο του Αγίου Νικολάου.

Το 1773 νεοϋορκέζοι μη ολλανδοί πατριώτες σχημάτισαν τους Υιούς του Αγίου Νικόλα αρχικά ως ένα αντιβρετανικό σύμβολο για να αντιμετωπίσουν την αγγλική κοινότητα του Αγίου Γεωργίου παρά για να τιμήσουν τον άγιο.
 
Μετά την Αμερικανική Επανάσταση, οι νεοϋορκέζοι επανέφεραν τη μνήμη για τις ξεχασμένες μέχρι τότε ολλανδικές τους ρίζες. Ο John Pintard σημαίνων πατριώτης της περιόδου, ο οποίος ίδρυσε την New York Historical Society το 1804, προέβαλλε τον Άγιο Νικόλαο ως προστάτη της πόλης. Τον Ιανουάριο του 1809, ο Washington Irving εντάχθηκε στην κοινότητα και στην γιορτή του Αγίου Νικολάου εκείνο το χρόνο, εξέδωσε το σατιρικό μυθιστόρημα, Knickerbocker’s History of New York, με πολλές αναφορές στον γλυκό χαρακτήρα του Αγίου Νικολάου. Το πρόσωπο που παρουσίασε βέβαια δεν ήταν ακριβώς ο άγιος Επίσκοπος Νικόλας αλλά περισσότερο μία πιο αστεία φυσιογνωμία με Ολλανδικές ρίζες που κάπνιζε πίπα. Εκείνη η υπέροχη φανταστική εικόνα έδωσε το έναυσμα για το μύθο του Αγίου Νικολάου από το Νέο Άμστερνταμ που κατεβαίνει από την καμινάδα για να μοιράσει τα δώρα του.


Η γιορτή προς τιμήν του Αγίου Νικολάου έγινε πρώτη φορά στις 6 Δεκεμβρίου του 1810 και ο John Pintard ανέθεσε στον καλλιτέχνη Alexander Anderson να δημιουργήσει την πρώτη εικόνα του Αγίου Νικόλαου για την περίσταση. Ο Άγιος Νικόλαος παρουσιάστηκε στο ρόλο ενός ηλικιωμένου που μοίραζε δώρα σε παιδάκια δίπλα σε ένα τζάκι.
 
Ο 19ος αιώνας ήταν μία εποχή πολιτιστικής μετάβασης. Συγγραφείς και άλλοι σημαντικοί πολίτες της Νέας Υόρκης ήθελαν να δώσουν στα Χριστούγεννα μια διαφορετική εικόνα. Η εικόνα της οικογένειας γύρω από το δέντρο και το τζάκι που αντάλλασε δώρα είχε πάρει τη θέση της σε έντονες κοινωνικές αλλαγές και προσπάθεια απόκτησης περισσότερων δικαιωμάτων της εργατικής τάξης, ενώ και η παιδική ηλικία θεωρείτο ένα στάδιο όπου τα παιδιά έπρεπε να έχουν προστασία, εκπαίδευση και ουσιαστική μόρφωση. Έτσι δεν είναι περίεργο πως η γιορτή του Αγ. Νικολάου πήρε νέα χαρακτηριστικά προσαρμοσμένη στις αντίστοιχες κοινωνικές απαιτήσεις.

Ανάμεσα σε εκείνα που έδωσαν τη σημερινή μορφή στον Άγιο Νικόλαο ήταν και ένα βιβλίο του 1821 στην Αμερική με τίτλο Children’s Friend. Ο άγιος παρουσιαζόταν να έρχεται με ιπτάμενους ταράνδους από το Βορρά. Ενώ και ένα ποίημα του 1823 έγινε ιδιαίτερο γνωστό που σήμερα έχει μείνει γνωστό με τον τίτλο The Night Before Christmas.
 
Μέσα στα χρόνια η μορφή του Αγίου Νικολάου έγινε o Άη Βασίλης για εμάς και ο Santa Claus για την Αμερική με την χαρακτηριστική κόκκινη στολή και την αφθονία που τον χαρακτηρίζει. Ακόμα και έτσι όμως το τι συμβολίζει τελικά ο Άη Βασίλης παραμένει πάντα το ίδιο. Είναι η φιγούρα που μας δίνει ώθηση να πορευόμαστε με γνώμονα την αγάπη στη ζωή και την ουσιαστική προσφορά στους συνανθρώπους μας.


Πηγή:capital